Kronotip özelliklerine göre ‘’yaş kupa terapisinin’’ uyku ve yaşam kalitesi üzerine etkisinin değerlendirilmesiYavuz Özcan1, FUNDA Baş2, GOKCE Iscan21Bahçesaray İlçe Devlet Hastanesi, Van
2Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı, Isparta
GİRİŞ ve AMAÇ: Organizmanın zamansal organizasyonu olarak tanımlanan kronotip ise bireylerin uyku ve uyanıklık modelleri haricinde zihinsel, bilişsel ve fiziksel uyanıklık hallerini temsil eden günlük ritimlerdir. Kronotip, sabahçıl, ara ve akşamcıl olarak 3 gruba ayrılmaktadır. Bu gruplar arasında yaşam ve uyku kaliteleri açısından farklılık bulunmaktadır. Yaş kupa tedavisi ise bireylerin yaşam ve uyku kalitesini arttırmak adına kullanabilecekleri tamamlayıcı tedaviler arasında bulunmaktadır. Bu çalışma, yaş kupa terapisinin, kronotipleri belirlenen bireylerde yaşam ve uyku kaliteleri üzerine etkinlik düzeyini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalışmaya %49,4’ü (n=38) kadın toplam 77 kişi dahil edilmiştir. Veriler araştırmacı tarafından 30.09.2020 ile 01.04.2021 tarihleri arasında işlem öncesi verileri GETAT Polikliniğinde ve işlem sonrası verileri ise ‘Google Forms’ aracılığıyla çevrimiçi olarak toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu, İnsan Sirkadiyen Ritminde Sabahçıl ve Akşamcıl Tipleri Belirleyen Anket Formu, Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi ve Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği-Kısa Formu Türkçe Versiyonu kullanılmıştır. Veriler SPSS 26.0 (Statistical Program for Social Sciences) paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Kruskal Wallis; ki-kare Spearman korelasyon analizleri kullanılmıştır.
BULGULAR: Katılımcıların “Sabahçıl-Akşamcıl Anketi” toplam puanlarına göre kronotipleri belirlendiğinde %45,5’i (n=35) sabahçıl tip, %51,9’u (n=40) ara tip ve %2,6’sı (n=2) akşamcıl tip olarak saptanmıştır. Kronotiplerine göre işlem sonrası PUKİ alt bileşenlerinden uyku etkinliği ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). WHOQOL-BREF ve PUKİ ölçeklerinin toplam skor ve WHOQOL-BREF alt bileşenlerinden genel ve fiziksel sağlık durumu ile PUKİ ölçeğinin alt bileşenleri olan subjektif uyku kalitesi, uyku latansı, uyku süresi, uyku etkinliği, uyku bozukluğu ve gündüz fonksiyonlarına yaş kupa tedavisinden önce ve sonra bakıldığında sonuçları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0,05).
TARTIŞMA ve SONUÇ: Çalışmamızın sonucuna göre katılımcıların yaşam ve uyku kalitesi açısından kronotip grupları arasında anlamlı bir fark bulunamamış olup tüm katılımcılar kategorize edilmeden değerlendirildiğinde kupa tedavisi öncesi ve sonrası yaşam ve uyku kalitelerinde olumlu açıdan farklılık bulunmuştur. Sonuçlar göz önüne alındığında kişiler yaşam kalitelerini arttırmak ve uykularını düzenlemek açısından belli aralıklarla yaş kupa terapisi önerilebilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Hacamat, kronotip, uyku kalitesi, yaşam kalitesi, yaş kupa terapisi
Evaluation of the effect of "wet cupping therapy" on qualities of sleep and life according to chronotype characteristicsYavuz Özcan1, FUNDA Baş2, GOKCE Iscan21Bahçesaray District State Hospital, Van
2Department of Family Medicine, Süleyman Demirel University Faculty of Medicine, Isparta
INTRODUCTION: Chronotype, which is defined as the temporal organisation of the organism, is the daily rhythms that represent the mental, cognitive and physical alertness of individuals other than sleep and wake patterns. Chronotype is divided into 3 groups as morningness, intermediate and eveningness. There are differences between these groups in terms of quality of life and sleep. Wet cupping therapy is among the complementary treatments that individuals can use to improve the quality of life and sleep. This study was conducted to determine the level of effectiveness of wet cupping therapy on sleep and quality of life in individuals with chronotypes.
METHODS: 49.4% (n=38) female of the participants, 77 people were included in this study. Pre-procedure data were collected at the GETAT Polyclinic and post-procedure data were collected as an online e-survey via 'Google Forms' between 30.09.2020 and 01.04.2021. Personal Information Form prepared by the researcher, Questionnaire Form Determining Morning and Evening Types in Human Circadian Rhythm, Pittsburg Sleep Quality Index and World Health Organization Quality of Life Scale-Short Form Turkish Version were used as data collection tools. The data were evaluated using the SPSS 26.0 (Statistical Program for Social Sciences) package program. Kruskal Wallis,Chi-, Spearman correlation analyzes were used.
RESULTS: When the chronotypes of the participants were determined according to the total scores of the “Morningness-Eveningness Questionnaire Self-Assessment Version (MEQ- SA)”, 45.5% (n=35) were morningness type (M-types), 51.9% (n=40) were intermediate type (I-types) and 2.6% (n=2) ) were eveningness type (E-types). A statistically significant difference was found between the sleep efficiency averages of the subscales of PUKI after the procedure according to their chronotypes (p<0.05). A statistically significant difference was found between participants' mean scores of WHOQOL-BREF and PUKİ total scores, subscales of WHOQOL-BREF named general and physical health status and subscales of PUKİ like subjective sleep quality, sleep latency, sleep duration, sleep efficiency, sleep disturbance, and daytime functions when the participants were examined before and after the wet cupping treatment (p<0.05).
DISCUSSION AND CONCLUSION: When we examined the patients according to sleep quality and quality of life, no significant difference was found according to chronotypes, but an increase was found in the total quality scores of the patients before and after age cupping therapy. Considering the results, wet cupping therapy can be recommended at certain intervals in order to increase the quality of life of people and to regulate their sleep.
Keywords: Hijama, chronotype, sleep quality, life quality, wet cupping therapy
Yavuz Özcan, FUNDA Baş, GOKCE Iscan. Evaluation of the effect of "wet cupping therapy" on qualities of sleep and life according to chronotype characteristics. Journal of Anatol Medicine. 2024; 3(1): 1-9
Sorumlu Yazar: Yavuz Özcan, Türkiye |
|
Tam Metin PDF
Yazdır
Alıntıyı İndir
RIS
E-Postala
Paylaş
Yazara e-posta gönder
PubMed