Masif ve Ağsal Cevher Örneklerinin Mineralojik ve Jeomekanik Açıdan İncelenmesi

Online Makale

Online Hizmetlere Toplu Bakış Online Kayıt ve Konaklama Online Bilimsel Program Dernekler İçin... Referanslarımız Telefon ve e-posta Desteği Bildiri özeti nedir? Bildiri özeti nasıl hazırlanır? Bildiri özeti örnekleri Kabul mektubu örnekleri

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi

Masif ve Ağsal Cevher Örneklerinin Mineralojik ve Jeomekanik Açıdan İncelenmesi [Pamukkale Univ Muh Bilim Derg]

Pamukkale Univ Muh Bilim Derg. Baskıdaki Makaleler: PAJES-75222 | DOI: 10.5505/pajes.2025.75222

Masif ve Ağsal Cevher Örneklerinin Mineralojik ve Jeomekanik Açıdan İncelenmesi

Kadir Karaman, Ercan Şahinoğlu, Yunus İskender
Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Maden Mühendisliği Anabilim Dalı, Trabzon

Kayaçların jeomekanik özellikleri, madencilikten tünelciliğe kadar çeşitli jeoteknik uygulamalar için temel bir gerekliliktir. Öte yandan, metalik madenlerin çıkarılması, destek sistemlerinin planlanması ve üretim yönteminin seçimi için cevher ve çevresindeki kayaların jeomekanik özelliklerinin belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Kayaçların jeomekanik özellikleri kapsamlı bir şekilde incelenmiş olsa da, cevherli kayaçlar üzerine yapılan araştırmalar sınırlıdır. Dolayısıyla, bu araştırmada ilk olarak aynı üretim aynasından alınan masif ve ağsal olmak üzere farklı cevherleşme tiplerinin jeomekanik ve mineralojik özellikleri incelenmiş olup her bir numune için tek eksenli basınç dayanımı (UCS), nokta yükü dayanım indeksi (PLI), endirekt çekme dayanımı (BTS), Schmidt çekici geri sıçrama sertliği (HR), ultrasonik P dalga hızı (UPV), yoğunluk ve gözeneklilik değerleri belirlenmiştir. Ayrıca, cevher örneklerinin mineralojik özellikleri X-ışını difraktometresi (XRD) ve parlak kesit analizleri ile elementel dağılımları ise güncel bir analiz tekniği olan alan emisyonlu taramalı elektron mikroskobu (FE-SEM) ile incelenmiştir. Ayrıca, tüm cevher örneklerinin (aynı ve farklı üretim aynalarından alınanlar) dayanım tahminine yönelik dayanım dönüşüm faktörü (k) ve dönüşüm oranları (R) belirlenmiştir. UCS/PLI oranından elde edilen ortalama k değeri 13.98 ve UCS/BTS oranından elde edilen ortalama R değeri ise 11.24 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca, sıfır-kesişim regresyon analizlerinden elde edilen katsayılar da (UCS=13.90×PLI ve UCS=11.20×BTS) bu ortalama oranlarla yüksek derecede örtüşerek sonuçların tutarlılığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler: Cevherleşme, jeomekanik özellikler, dayanım

Mineralogical and Geomechanical Investigation of Massive and Stockwork Ore Samples

Kadir Karaman, Ercan Şahinoğlu, Yunus İskender
Karadeniz Technical University, Faculty Of Engineering, Department Of Mining Engineering, Trabzon

Geomechanical properties of rocks are a fundamental requirement for various geotechnical applications ranging from mining to tunnelling. On the other hand, determination of the geomechanical properties of ore and surrounding rocks is of great importance for the extraction of metallic minerals, planning of support systems and selection of the production method. Although the geomechanical properties of rocks have been extensively studied, research on ore rocks is limited. Therefore, in this study, the geomechanical and mineralogical properties of different mineralisation types, including massive and stockwork, taken from the same production faces were first investigated and uniaxial compressive strength (UCS), point load strength index (PLI), indirect tensile strength (BTS), Schmidt hammer rebound hardness (HR), ultrasonic P wave velocity (UPV), density and porosity values were determined for each sample. In addition, the mineralogical properties of the ore samples were analysed by X-ray diffractometer (XRD) and polished section analyses, and the elemental distributions of the ore samples were examined by field emission scanning electron microscopy (FE-SEM), which is an up-to-date analysis technique. In addition, strength conversion factor (k) and conversion ratios (R) were determined for strength estimation of all ore samples (from the same and different production faces). The average k value obtained from the UCS/PLI ratio was 13.98 and the average R value obtained from the UCS/BTS ratio was 11.24. In addition, the coefficients obtained from the zero-intercept regression analyses (UCS=13.90×PLI and UCS=11.20×BTS) were highly consistent with these average ratios, indicating the consistency of the results.

Keywords: Ore mineralisation, geomechanical properties, strength

Sorumlu Yazar: Kadir Karaman, Türkiye

ARAÇLAR