Dayanıklı Kent Planlaması Önündeki Kronik Stresler: Arazi Kullanımda Nüfus-Donatı Dengesi Sorunsalını İstanbul-Bağcılar Örneğinde İrdelemekYunus Tatar, İclal Sema DinçerYıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı, İstanbul
Şehirler, yalnızca afetlere karşı dayanıklı oldukları sürece gelecek nesillere aktarılabilir. Kentsel dayanıklılığı etkileyen kritik bir faktör ise arazi kullanım kararlarıdır. Yerleşim, ticaret ve sanayi alanlarının boyutu, yoğunluğu ve dağılımı ile yeşil alanlar ve altyapıların yeterliliği, dayanıklılık ve yaşam kalitesini şekillendirmede önemli bir rol oynar. Bu makale, İstanbul’un Bağcılar ilçesine odaklanarak, kentsel dayanıklılığın yoğun nüfuslu ve yetersiz olanaklara sahip bölgelerde mümkün olup olmadığını analiz etmektedir. Analizlerden elde edilen bulgular neticesinde kentsel dayanıklılık önündeki kronik stresler tespit edilerek bu streslerin çözümü için öneriler geliştirilmiştir.
Saha çalışması kapsamında, mevcut arazi kullanım durumları, ulaşım altyapısı ve afet toplanma alanlarının dağılımları incelenmiştir. Buradaki amaç, nüfus yoğunluğu ile mevcut arazi kullanımda yer alan donatı alanlarının yeterliliğinin karşılıklı irdelenebilmesidir. Mahalle düzeyinde detaylı arazi kullanım analizi yapılarak mevcut donatı ve altyapının kapasitesi ölçülmüş, nüfus-donatı dengesi sorununu ele alan senaryolar test edilmiştir. Bu kapsamda ilçedeki afet toplanma alanlarının da analizi gerçekleştirilerek alansal büyüklükleri ve standart ölçütler doğrutusunda yeterlilik durumları irdelenmiştir.
Bağcılar’ın mekânsal planlama geçmişi, arşiv araştırmaları ve CBS haritalaması kullanılarak incelenmiştir. 1986-2014 yılları arasındaki imar planı değişiklikleri manuel olarak analiz edilirken, 2014 sonrası değişiklikler e-plan otomasyon sistemi üzerinden analiz edilmiştir. Bu bulgular, nüfus yoğunluğu, arazi kullanım değişimi ve mekânsal planlama kültürüne dair mekanizmalar hakkında çıkarımlar yapılmasına imkân sağlamıştır.
Önerilen çözümler, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18. Maddesi (Düzenleme Ortaklık Payı - DOP) çerçevesinde yasal bir temele dayanmaktadır. Çalışma, "Kentsel Dayanıklılığın Oluşmasını Engelleyen Kronik Stresleri" vurgulamakta ve dayanıklılığa engel olan unsurları netleştirmeyi hedeflemektedir. Aynı zamanda, mevcut ve varsayımsal senaryolar altında kentsel dayanıklılığı test ederek gelecekteki araştırmalar için bilimsel bir katkı sunmaktadır. Anahtar Kelimeler: Kentsel Dayanıklılık, Arazi Kullanımı, Afet Toplanma Alanları, Kentsel Donatı Alanları, Mekânsal Planlama
Chronic Stresses In Resilient Urban Planning: Examining The Population-Amenity Balance Issue In Land Use Through The Case Of Istanbul-BağcılarYunus Tatar, İclal Sema DinçerDepartment Of Urban And Regional Planning, Yildiz Technical University, İstanbul, Turkey
Cities can only be sustained for future generations if they are resilient to disasters. A key factor in urban resilience is land use decisions, including the size, density, and distribution of residential, commercial, and industrial areas, as well as the adequacy of green spaces and infrastructure. This paper examines Bağcılar, Istanbul, to determine if urban resilience is achievable in densely populated areas with insufficient amenities. It identifies chronic stresses that hinder resilience and proposes solutions to address these issues.
The field study analyzed current land use, transportation infrastructure, and disaster assembly areas relative to population density. It aimed to evaluate the adequacy of amenities and infrastructure. Detailed land use analysis was conducted at the neighborhood level, measuring capacity and testing scenarios to address the population-amenity balance. Disaster assembly areas were also evaluated for their size and compliance with standard criteria.
Bağcılar’s spatial planning history was reviewed using archival research and GIS mapping. Zoning plan amendments from 1986 to 2014 were manually analyzed, while those from 2014 onwards were assessed using the e-plan automation system. These analyses provided insights into mechanisms related to population density, land use changes, and planning practices.
The proposed solutions are based on Article 18 of the Zoning Law No. 3194 (Land Readjustment Partnership Share - DOP). This study highlights "Chronic Stresses That Prevent Urban Resilience" and aims to clarify the obstacles to achieving resilience. It also offers contributions to future research by testing urban resilience under different scenarios. Keywords: Urban Resilience, Land Use, Disaster Assembly Areas, Urban Amenity Areas, Spatial planning
Sorumlu Yazar: Yunus Tatar, Türkiye
|
|
Yazdır
Alıntıyı İndir
RIS
E-Postala
Paylaş
Yazara e-posta gönder
Google Scholar